‘La Cantatrice Chauve’ van grafisch ontwerper en typograaf Robbert Massin heeft me in het eerste jaar grafisch ontwerp op KASK heel erg geïnspireerd, voornamelijk voor typografische opdrachten, maar evengoed voor illustraties.
Robbert Massin, geboren in Frankrijk 1925 en recent gestorven op 8 Februari 2020 staat bekend om zijn experimenteel en expressief gebruik van typografie en de compositie ervan. Een grote invloed in zijn werk was de Franse schrijver Pierre Faucheux. Faucheux stond namelijk achter het idee dat elk nieuw boek een nieuw object zou moeten zijn, bepaald door het lettertype en de verhouding hiervan, de ontwikkeling van een visueel concept over verschillende pagina’s. Zo vond hij ook dat een typeface in relatie moest zijn met de betekenis van de tekst. Deze elementen of ideeën zijn een groot deel van elk van Massin’s zijn werken.
Zijn publicatie ‘La Cantatrice Chauve’ is een van zijn bekendste werken uit 1964. Het is zijn eigen interpretatie van het toneelstuk ‘La Cantatrice Chauve’ van Eugène Lonesco, toneelschrijver en een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het absurde toneel. Origineel in het Frans, maar ook vertaald in het Engels. In dit boek geeft hij op expressieve typografische manier, één en hetzelfde toneelstuk weer in honderden pagina’s, elk met een eigen innovatieve grafische compositie.
Dit werk inspireert mij als eerste door de samenhang van de typografie en illustraties. De illustraties zijn wellicht gebaseerd op foto’s van het theaterstuk in uitvoering. Net zoals de illustraties is de typografie voornamelijk zwart van opvulling, dit zorg voor een monochroom samenhangend geheel. De typografie wordt sterk in vraag gesteld. Is het nog altijd typografie? Of wordt het soms meer een illustratie? De typografie werkt enorm beeldend volgens mij. Als tweede vind ik het best interessant hoe hij speelt met de typografie, en vooral hoe hij experimenteert en zoekt naar manieren om conversaties vast te leggen. Van variërende lettergrootte, positie, interlinie, spatiëring, positionering op het blad tot het krullen, opblazen en samenduwen of zelfs overlappen van tekst. Dit om gesprekken tussen personen zo echt mogelijk af te beelden zodat het niet op een saaie regelrechte geschreven dialoog lijkt, die nooit echt plaatsvond. In een gesprek wordt er wel eens door elkaar gesproken of onderbreekt de ene de andere, wat hier niet gebeurt met een klassieke ‘dash’, maar door een letterlijke onderbreking door de andere zijn uitspraak of ‘tekst’. Massin onderzocht hoe én hoe ver je de typografie zodanig kan manipuleren zodat deze nog beter overeenstemt in relatie tot het verhaal. Soms voelen deze conversaties zelfs zo ‘levensecht’ aan en is het net alsof ik mezelf in de situatie op het blad bevind. De typografie neemt door deze ‘mutaties’ of beter manipulaties een typerend karakter aan. De typografie wordt als het ware een sprekend persoon.
Elke pagina is dus zowel grafisch als verhalend interessant. Op sommige spreads kan je uren blijven staren omdat ze letterlijk exploderen van de typografische expressies.
Commenti